Podczas lotu z Johannesburga biała, zamożna południowoafrykańska kobieta w średnim wieku znalazła się obok ciemnoskórego Afrykanina. Widocznie taki sąsiad nie bardzo jej odpowiadał, skoro poprosiła stewardesę o zmianę miejsca. Jej prośba wynikała z jakiegoś osobistego rasizmu i zdawała się mówić:

Nie mogę siedzieć obok tego obrzydliwego człowieka...
– Lista pasażerów zarejestrowanych na lot jest pełna, ale zobaczę, co można zrobić – zadeklarowała stewardesa. – Sprawdzę, czy mamy wolne miejsca w pierwszej klasie.
Po kilku minutach wróciła z dobrą nowiną dla proszącej kobiety: – Mamy jedno miejsce w pierwszej klasie.
Po czym zwróciła się do siedzącego obok kobiety Afrykanina: – Proszę pana, proszę wziąć swoje rzeczy, mam dla pana przygotowane miejsce w pierwszej klasie, z przodu…

Oto sąsiadujący pasażerowie, świadkowie całego zamieszania spowodowanego przez ową pasażerkę, zgotowali owację stewardesie za jej postawę, a szczęśliwy Afrykanin przeszedł do pierwszej klasy, no bo któż odrzuciłby taką propozycję.

Tak to jest z szukaniem lepszego miejsca, czy to w samolocie, czy to w życiu. 

Tekst dzisiejszej Ewangelii jest jednym z tych trudniejszych do interpretacji. Wydawałoby się, że Jezus zachęca nas do bycia przebiegłymi, zaradnymi, w celu osiągnięcia lepszego miejsca, pozycji, awansu… Wydarzenie dzisiejszej Ewangelii rozgrywa się w domu faryzeusza, który w szabat, po modlitwach w synagodze, zaprasza Jezusa do siebie na posiłek. Od gości nie oczekuje się zajmowania miejsc przy stole na chybił trafił. W tym względzie obowiązuje ustanowiona przez tradycję hierarchia – najważniejszy gość na środku, z gospodarzem obok niego.

Być może doświadczamy dyskomfortu, słuchając tego, co mówi Jezus. Dlaczego? Przecież nie idzie się na obiad i nie poucza się gości, gdzie mają siedzieć, będąc samemu zaproszonym. A Jezus przychodzi na obiad i przestrzega gości, aby nie zajmowali zaszczytnego miejsca przy stole. Pokora, którą zaleca Jezus wydaje się być sztuczna, zakłada nadzieję na wyraźną poprawę sytuacji: Jeśli cię ktoś zaprosi na ucztę […],  idź i  usiądź na ostatnim miejscu (Łk 14, 8) – mówi Jezus, ale „z okiem zwróconym na zaszczytniejsze miejsce”, spróbuj w ten sposób – fałszywą pokorą, przyciągnąć uwagę gospodarza.

Czy takie wskazówki może dawać Jezus – wskazówki do zdobywania lepszych stanowisk, uprzywilejowanych miejsc? A może jest w tym coś więcej?

W Starym Testamencie, w Księdze Syracha znajdujemy pochwałę pokory: Im większy jesteś, tym bardziej się uniżaj, a znajdziesz łaskę u Pana (Syr 3, 18). Odczytujmy znaczenie dzisiejszej przypowieści w perspektywie całego nauczania Jezusa. Nie mamy podstaw, by posądzać Go o przebiegłość, czy o stosowanie podwójnych standardów. Inny fragment pouczeń Jezusa w dzisiejszej Ewangelii, równie niełatwy do interpretacji, to sugestia, byśmy nie zapraszali przyjaciół, krewnych, znajomych na obiad, zabawę, ale byśmy dali pierwszeństwo ubogim, kalekim, chromym i niewidomym (Łk 14, 13). Można by sądzić, że Jezus jest trudnym gościem, więc po co Go zapraszać. Do czego zmierza w swoich naukach?

Nie sądzę, by Jezus zniechęcał nas do świętowania w gronie rodziny przyjaciół, w środowisku pracy. Przecież te celebracje utrzymują i budują głębsze więzy rodzinne, przyjacielskie. Więc czemu służy nauczanie Jezusa? Jezus przypomina, byśmy pamiętali o tych, którzy nie mają silnych więzów rodzinnych, którzy są mniej uprzywilejowani. To oni potrzebują naszej obecności i wsparcia. 

Jesteśmy gośćmi na niedzielnej Eucharystii. Jesteśmy tutaj nie z powodu tego, co zrobiliśmy i na co zasługujemy, ale ponieważ Jezus jest naszym gospodarzem i wezwał nas, abyśmy byli Jego gośćmi, a względem siebie braćmi i siostrami. Niech będzie w nas wdzięczność dla Jezusa, gospodarza tej uczty, że nas dostrzegł, docenił i zawołał nas, by „zająć lepsze miejsce”, czyli bliżej siebie, na tej uczcie eucharystycznej.

 o. Andrzej Szorc CSsR Misjonarz Prowincji Warszawskiej Redemptorystów – Gdynia