W dniu 21 listopada 1964 r. papież Paweł VI ogłosił uroczyście Maryję Matką Kościoła, w odpowiedzi na prośbę polskich biskupów. Episkopat Polski włączył nowe wezwanie maryjne do litanii loretańskiej, a 4 maja 1971 r. wprowadził do polskiego kalendarza liturgicznego. Decyzją papieża Franciszka od 21 maja 2018 r. święto Maryi Matki Kościoła jest obchodzone w całym Kościele w poniedziałek po uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Dzień ten został wybrany dlatego, że zesłanie Ducha Świętego było początkiem działalności Kościoła z Maryją, Królową Apostołów i Matką Kościoła.

Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa, i zjadłem (Rdz 3, 12). Księga Rodzaju w bardzo obrazowy sposób przybliża nam tajemnicę grzechu pierworodnego popełnionego przez pierwszych rodziców Adama i Ewę. Grzech nieposłuszeństwa Bogu i danie wiary szatanowi, głównemu sprawcy grzechu, permanentnemu kłamcy, oszustowi i odwiecznemu nieprzyjacielowi Boga i człowieka, sprowadza na całą ludzkość niewyobrażalne konsekwencje w postaci rozłamów, wojen i wszelkiej skali zniszczeń w wymiarach duchowych, moralnych i społeczno-politycznych. Dzieje ludzkości z jej tragicznymi losami stanowią ewidentny dowód tej tajemniczej, globalnej „katastrofy” u początków stworzenia pierwszego człowieka. Bóg, Przedwieczny Ojciec, pełen miłosierdzia, nie pozostawił jednak człowieka „na pastwę szatana i jego niszczycielskiego działania”. Uroczyście promulguje pierwszą Dobrą Nowinę (Protoewangelia) dla całej ludzkości: Wprowadzam nieprzyjaźń między ciebie a niewiastę, pomiędzy potomstwo twoje a potomstwo jej; ono zmiażdży ci głowę, a ty zmiażdżysz mu piętę (Rdz 3, 15). Odwieczna walka szatana z człowiekiem zakończy się zwycięstwem za sprawą Nowego Człowieka – Nowej Ewy – Maryi, Niepokalanej Dziewicy i Bogarodzicy i Nowego Adama – Syna Boga i Maryi – Jezusa Chrystusa. Maryja, jako Druga Ewa, stała się Matką odkupionej ludzkości. Jako Matka Odkupiciela i Zbawiciela świata stała się Rodzicielką nowej ludzkości, która może powrócić do pierwotnej przyjaźni z Bogiem, swoim Stwórcą i Ojcem.

„Tyś wielką chlubą Kościoła świętego”. „Tyś wielką chlubą naszego narodu”. W ręce swoich uczniów i wyznawców złożył Jezus Chrystus losy swojej dalszej misji zbawczej i od nich ją uzależnił pod opieką i patronatem swojej Najświętszej Matki – Matki Kościoła. Stąd rodzi się wspólna odpowiedzialność wszystkich chrześcijan za losy Kościoła. 15 września 1964 r. biskupi polscy złożyli Pawłowi VI Memoriał z gorącą prośbą o ogłoszenie Maryi Matką Kościoła i oddanie ponowne Jej macierzyńskiemu Sercu całej rodziny ludzkiej. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński w imieniu 70 biskupów polskich w dniu 16 września 1964 roku, podczas trzeciej sesji soborowej, wygłosił przemówienie, uzasadniając konieczność ogłoszenia Maryi Matką Kościoła. Powoływał się na doświadczenia naszego narodu, dla którego Matka Chrystusa, obecna w naszych dziejach i zawsze przez nas wzywana, była ratunkiem, pomocą i zwycięstwem. Biskupi polscy zabiegali również bardzo o to, aby nauka o Matce Najświętszej została włączona do Konstytucji o Kościele, gdyż ten fakt podkreśla godność Maryi jako Matki Kościoła i Jej czynną obecność w misterium Chrystusa i Kościoła.

14 października 1965 roku aktu oddania się w świętą niewolę Maryi dokonały wszystkie parafie Polski. Uroczysta aklamacja Matki Bożej na Matkę Kościoła odbyła się w Polsce na Jasnej Górze 12 września 1971 roku.

Wszyscy oni trwali jednomyślnie na modlitwie razem z niewiastami, Maryją, Matką Jezusa, i Jego braćmi (Dz 1, 14). Matka Najświętsza, Oblubienica Ducha Świętego, mocą którego w dniu zwiastowania poczęła Jezusa Chrystusa, przeżyła w Wieczerniku wraz z apostołami zstąpienie Ducha Miłości i Jedności na Kościół powszechny. Od tej chwili Maryja, Wspomożycielka Wiernych i Matka Kościoła, towarzyszy Kościołowi na całym świecie. Maryja w wieczerniku razem z apostołami modliła się o dary Ducha Świętego dla rodzącego się Kościoła. Matka Chrystusa jest zawsze z nami, jest jedną z nas i jest pierwszą, najwierniejszą Uczennicą Pana. Ale zarazem jest Kimś większym od nas. Większym przez swoją niepokalaną świętość i przez wyjątkowy związek ze swoim Synem. Zasługuje na naszą cześć i uwielbienie. Jej wielkość płynie z Jej wielkiej wiary i zaufania, dając zawsze w sobie pierwsze miejsce Bogu i Jego słowu: Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa Twego (Łk 1, 38). Tytuł „Matka Kościoła” trzeba widzieć w powiązaniu z tajemnicą Ducha Świętego. Maryja wciąż wyprasza Kościołowi nowe zesłanie Ducha Świętego, modli się o jego odnowę, wstawia się za nami, by nie zabrakło nam żywej wiary i zapału do głoszenia Ewangelii.

Oto Matka twoja (J 19, 27). Testament z Krzyża jest wciąż aktualny w historii zbawienia, w historii Kościoła powszechnego i naszego, na wskroś maryjnego, narodu i Kościoła. Maryja konsekwentnie będzie spełniać tę swoją misję dziejową, świadoma w pełni, że karmi Chrystusa i przygotowuje Go do odkupienia rodzaju ludzkiego. Sama to męczeństwo będzie z Synem dzielić tak głęboko, iż zostanie nazwana „Królową męczenników”. Oddanie się w świętą służbę Maryi – jak to uczynił św. Jan Paweł II („Totus Tuus”) i bł. kard. Stefan Wyszyński („Wszystko postawiłem na Maryję”) – oznacza oddanie w Jej ręce wszystkich swoich trosk i zamierzeń, aby w ten sposób nadać im większą skuteczność i owocność w swoim życiu, w swojej rodzinie, narodzie i Kościele. W ten sposób Maryja staje się naszym wzorem, przewodnikiem, Nieustającą Pomocą, Wspomożeniem wiernych, Pocieszycielką strapionych i Ucieczką grzeszników.

„Matko Boża, Niepokalana Maryjo, Tobie poświęcam ciało i duszę moją, wszystkie modlitwy i prace, radości i cierpienia – wszystko, czym jestem i co posiadam. Ochotnym sercem oddaję się Tobie w niewolę miłości. Pozostawiam Ci zupełną swobodę posługiwania się mną dla zbawienia ludzi i ku pomocy Kościołowi Świętemu, którego jesteś Matką. Chcę odtąd wszystko czynić z Tobą, przez Ciebie i dla Ciebie. Wiem, że własnymi siłami niczego nie dokonam. Ty zaś wszystko możesz, co jest wolą Twojego Syna, i zawsze zwyciężasz. Spraw więc, Wspomożycielko Wiernych, by moja rodzina, parafia i cała Ojczyzna były rzeczywistym Królestwem Twego Syna i Twoim. Amen”.

 o. Edmund Kowalski CSsR Profesor nadzwyczajny Istituto Superiore di Teologia Morale (antropologia filozoficzna – specjalność bioetyka), Accademia Alfonsiana, obecnie wykładowca teologii moralnej (bioetyka) w Wyższym Seminarium Duchownym Redemptorystów – Kraków